Functional Fluency
Het Functional Fluency model is ontwikkeld door Susannah Temple en bouwt voort op de principes en inzichten uit de Transactionele Analyse. De term Functional Fluency staat voor soepel functioneren. Het Functional Fluency Model ordent ons gedag en geeft inzicht in de effectiviteit van gedrag.
Gedrag is ons belangrijkste instrument om in contact met anderen te zorgen dat we krijgen wat we nodig hebben: voeding, aandacht, erkenning en uitdaging.
Het Functional Fluency Model biedt inzicht in eigen gedrag in communicatie met anderen. Dit inzicht helpt om ineffectieve, vaak onbewuste, gedragspatronen om te zetten in bewust gekozen interventies die aansluiten op de situatie in het hier en nu.
Je gedrag doelmatig en soepel inzetten. Daar gaat het om bij Functional Fluency. Wanneer je in staat bent op een soepele manier te schakelen in effectieve vormen van gedrag, zul je merken dat je communicatie en samenwerking met anderen ook effectiever en soepeler verloopt. Je vergroot je invloed op een verantwoorde wijze. Gericht op dat wat zowel goed is voor jou als voor de ander(en).
Bewust Zijn is het centrale element in het Functional Fluency model. Bewust Zijn gaat over je realiteitsbesef in het hier en nu. Hoe je vanuit dit besef omgaat met wat je tegenkomt op je pad. Vanuit je Bewust Zijn ben je in staat om te kiezen welk gedrag in het hier-en-nu helpend is voor jezelf en anderen.
Effectief gedrag
Gedrag is effectief wanneer het ons helpt om korte en lange termijndoelen te realiseren en wanneer het goed is voor onszelf en de ander(en). Vanuit ons Bewust Zijn hebben we de mogelijkheid om te kiezen uit vier gedragsclusters van effectief gedrag. Elk van deze clusters noemen we een modus, een manier van doen.
Vanuit de Structurerende modus geef je op een effectieve manier richting aan anderen en aan jezelf.
De Zorgende modus is gericht op zorg voor anderen en jezelf.
Vanuit de Samenwerkende modus ben je in staat om de relatie aan te gaan met anderen en met anderen op te schieten.
En vanuit de Spontane modus doe je je eigen dingen op je eigen unieke wijze.
Susannah Temple noemt dit de Gouden modi. Door vanuit Bewust Zijn gebruik te maken van deze modi vergroot je je invloed waardoor je je doelen gemakkelijker bereikt. Ze vormen de basis om (inter)persoonlijke effectiviteit verder te vergroten en ‘Fluent’ Leiderschap te ontwikkelen.
Ineffectief gedrag
Naast de vijf effectieve Gouden modi onderscheiden we vier niet effectieve modi. Hier gaat het om gedrag dat ons niet ondersteunt in het bereiken van onze korte en lange termijn doelen. Het kan het bereik van die doelen zelfs schaden en het gedrag is niet goed voor onszelf en de ander(en). Dit niet-effectieve gedrag noemt Susannah Temple de Paarse modi.
In de Dominante modus focus je je op het negatieve. Je gelooft dat je gelijk hebt en neemt van daaruit een vijandige houding tegenover de ander aan. Je zoekt fouten en ziet vergissingen van anderen en verwacht van hen dat ze je gehoorzamen vanuit het gezichtspunt dat jij het beter weet. Je haalt anderen over of dwingt ze tot inschikkelijkheid door waarschuwingen, bedreigingen en soms zelfs straf met de bedoeling om ze een lesje te leren. Anderen kunnen zich schikken maar ook weerstand bieden of rebelleren. Je kunt je ook dominant ten opzichte van jezelf gedragen bijvoorbeeld wanneer je jezelf verwijten maakt.
In de Betuttelende modus overstelp je anderen met hulp, aandacht en materiële zaken hoewel dit waarschijnlijk niet zal helpen op de langere termijn. Ontvangers eindigen eerder verdrietig en boos dan dankbaar. Dat leidt tot verwarring en teleurstelling aan beide kanten.
Aan de basis van de Volgzame/weerstandmodus ligt ongerustheid of angst. Afhankelijk van hoe je in het verleden geleerd hebt om te gaan met lastige situaties, kies je voor volgzaamheid of verzet. In de Volgzame modus pas je je overmatig aan, doe je concessies en probeer je anderen te ‘pleasen’. Je voelt je vaak nerveus daar waar het gaat om nieuwe dingen doen en je bent bang om fouten te maken. In de Weerstandsmodus varieert je gedrag tussen mild verzet en plotselinge agressieve rebellie. Soms switch je van de ene stijl naar de andere.
In de Onvolwassen modus mijd je het nemen van verantwoordelijkheid en/of gedraag je je op een manier die niet past bij je leeftijd. Je laat het nemen van voorzorgsmaatregelen aan anderen en datzelfde geldt voor opruimwerkzaamheden en het afronden van werk. Een uitzondering hierop is als de taak je uitkomt of je de opdracht krijgt. Je houdt er niet van om te delen of je beurt af te staan. Vaak vind je het moeilijk om het effect te zien van jouw gedrag op anderen en wat de consequenties kunnen zijn van dit gebrek aan zorg of achting. Je emotionele expressie is soms niet onder controle en gezien de omstandigheden buiten proporties. "Fluent" Leiderschap: Van automatische reactie naar bewuste invloed.
Het Functional Fluency Model ordent ons gedrag aan de hand van drie belangrijke levenstaken: Opgroeien (zelfverwerkelijking)– Bewust Zijn (realiteitsbesef) – Laten Opgroeien (sociale verantwoordelijkheid). Opgroeien en Laten Opgroeien zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. Wanneer we opgroeien, ontwikkelen we gedragspatronen in interactie met onze ouders, leerkrachten en andere betekenisvolle volwassenen. Onze unieke gedragspatronen kunnen in het begeleiden van anderen behulpzaam zijn maar ook behoorlijk in de weg zitten omdat ze voor een deel bestaan uit niet meer effectieve overlevingsstrategieën. Door je Bewust Zijn te vergroten leer je onbewuste overlevingsstrategieën te transformeren naar bewuste invloed en optimaal bij te dragen aan de ontwikkeling van anderen.
